W ubiegłym tygodniu zamieściłem fragmenty mowy końcowej mecenasa Macieja Urbańskiego (czytaj tutaj) dotyczące artykułu 296 b o korupcji w sporcie. Teraz czas na argumenty prokuratora Krzysztofa Grzeszczaka. Wyrok już w piątek.
"Oceniając przyjętą, przy opisie zarzucanych oskarżonym przestępstw, kwalifikację prawną zwrócić należy uwagę, iż znamiona czynu określonego w art. 296b § 1 kk wypełnia ten, kto organizując profesjonalne zawody sportowe lub w nich uczestnicząc, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę w zamian za nieuczciwe zachowania, mogące mieć wpływ na wynik tych zawodów. Za czyn z art. 296b § 2 kk odpowiada ten, kto w wypadkach określonych w art. 296b § 1 kk, udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej.
PROFESJONALNE ZAWODY SPORTOWE
Dla oskarżenia nie budzi żadnych wątpliwości teza, że zawody o mistrzostwo I i II ligi piłki nożnej i rozgrywane w ich ramach poszczególne mecze piłkarskie, w tym przypadku mecze klubu sportowego Arka Gdynia były profesjonalnymi zawodami sportowymi w rozumieniu art. 296b kk. Warto jednak z uwagi na podnoszone w tym zakresie zastrzeżenia części obrony i potencjalną linię obrony w zakresie znamion tego przestępstwa przytoczyć podstawowe argumenty na potwierdzenie tej konstatacji.
Dla zdefiniowania pojęcia profesjonalnych zawodów sportowych, na gruncie porządku prawnego obowiązującego w czasie, gdy popełnione zostały czyny będące przedmiotem niniejszego postępowania, należy odwołać się do przepisów zawartych w art. 3 pkt. 4 i 5 oraz art. 29 ust. 1 i 2 ustawy z 18 stycznia 1996 roku – o kulturze fizycznej, uchylonych ustawą z dnia 29 lipca 2005 roku o sporcie kwalifikowanym.
W świetle wyżej przytoczonych przepisów art. 3 pkt. 3-5 ustawy o kulturze fizycznej sportem profesjonalnym był, uprawiany w celach zarobkowych, sport wyczynowy, rozumiany, jako forma działalności człowieka, podejmowana dobrowolnie, w drodze rywalizacji dla uzyskania maksymalnych wyników sportowych.
Zgodnie z wyżej przytoczonym art. 29 ust 1 i 2 ustawy o kulturze fizycznej, działalność w zakresie sportu profesjonalnego prowadzą sportowe spółki akcyjne i polskie związki sportowe. Natomiast profesjonalne współzawodnictwo sportowe organizuje właściwy polski związek sportowy za zgodą Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu.
Oczywistym jest, iż zawodnicy brali udział w meczach o mistrzostwo I i II ligi piłkarskiej dobrowolnie oraz że rywalizowali w celu uzyskania maksymalnych wyników sportowych. Otrzymywali także za swoją grę pieniądze. Rozgrywki o mistrzostwo I i II ligi piłkarskiej w sezonach 2003/2004 i 2004/2005, spełniały, zatem kryteria sportu wyczynowego i były organizowane przez Polski Związek Piłki Nożnej. Natomiast brały w nich udział podmioty mające status sportowych spółek akcyjnych, działające m.in. w celach zarobkowych.
Mając na uwadze wyżej przytoczone okoliczności uznać należy, iż mecze piłkarskie odbywające się w ramach rozgrywek o mistrzostwo I i II ligi w sezonie 2003/2004 i 2004/2005, miały charakter profesjonalnych zawodów sportowych.
SĘDZIA PIŁKARSKI, JAKO UCZESTNIK I ORGANIZATOR PROFESJONALNYCH ZAWODÓW SPORTOWYCH W POSTACI MECZÓW I i II LIGI PIŁKARSKIEJ, OBSERWATOR, JAKO ORGANIZATOR PROFESJONALNYCH ZAWODÓW SPORTOWYCH
Czyn opisany w art. 296b § 1 kk jest przestępstwem indywidualnym właściwym, które może popełnić wyłącznie osoba organizująca profesjonalne zawody sportowe lub biorąca w nich udział.
Ponownie dla oskarżyciela publicznego nie ma żadnych wątpliwości, że sędzia jest uczestnikiem i organizatorem profesjonalnych zawodów sportowych w postaci meczów piłkarskich szczebla centralnego i tym samym jest podmiotem przestępstwa z art. 296b§1 kk. Teza ta odnosi się również do obserwatora PZPN, jako organizatora tych zawodów sportowych (w tym przypadku do jednego oskarżonego – Jerzego G.). Nie znaleziono żadnych racjonalnych argumentów pozwalających na podanie tej tezy w wątpliwość.
Uczestnikiem profesjonalnych zawodów sportowych jest osoba, która bezpośrednio uczestniczy w rywalizacji sportowej, jak i osoba, która swoimi decyzjami wpływa na przebieg i wynik tej rywalizacji.
Zgodnie ze stanowiskiem doktryny za uczestnika profesjonalnych zawodów sportowych należy, zatem uznać zawodnika biorącego bezpośredni udział we współzawodnictwie rozgrywanym na profesjonalnych zawodach sportowych, jak i zawodnika niebiorącego udziału w rywalizacji sportowej, lecz zaliczonego do tzw. składu rezerwowego (R. Zawłocki (w:) Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, s. 1060; R.A. Stefański, Przestępstwo korupcji w sporcie profesjonalnym..., s. 66).
Uczestnikami profesjonalnych zawodów sportowych są również sędziowie oraz obserwatorzy z ramienia federacji (J. Potulski, Komentarz do ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny …), a także trenerzy przygotowujący zawodników do współzawodnictwa sportowego oraz wydający zawodnikom dyspozycje dotyczące przebiegu rywalizacji sportowej, podczas profesjonalnych zawodów sportowych. Podejmowane przez te osoby decyzje w sposób oczywisty mają, bowiem wpływ na przebieg i wynik rywalizacji sportowej.
Proszę wyobrazić sobie profesjonalny mecz piłkarski organizowany w ramach rozgrywek bez udziału sędziego. W przypadku nieobecności bądź niedyspozycji któregokolwiek z sędziów wyznaczonych do prowadzenia danego meczu zastępuje go sędzia techniczny, nieobecność, brak sędziego mogącego przeprowadzić zawody sportowe skutkuje ich odwołaniem.
Osobą organizującą profesjonalne zawody sportowe, w rozumieniu art. 296b kk, jest osoba fizyczna, która działając w imieniu sportowej spółki akcyjnej lub polskiego związku sportowego przygotowuje lub wykonuje wszelkie czynności mające na celu sprawne i zgodne z obowiązującymi w danej dyscyplinie sportu przepisami, przeprowadzenie współzawodnictwa.
Ustawa o sporcie kwalifikowanym nie definiuje pojęcia "organizowanie", jednak w kontekście zawartych w niej regulacji można twierdzić, że organizowanie profesjonalnych zawodów sportowych oznacza wszelkiego rodzaju czynności zmierzające do ustalenia terminów, miejsc i sposobu współzawodnictwa sportowego, przygotowanie odpowiednich warunków, w których możliwe jest przeprowadzenie współzawodnictwa w danej dyscyplinie sportu, zapewnienie bezpieczeństwa i porządku w trakcie zawodów, zagwarantowanie uczestnikom zawodów warunków niezbędnych dla wzięcia udziału we współzawodnictwie, poinformowanie uczestników o terminie i miejscu zawodów, zamieszczenie informacji o zawodach w odpowiedni sposób umożliwiający dostęp do tej informacji osób zainteresowanych, w tym w szczególności kibiców, zapewnienie środków finansowych na organizację i przeprowadzenie zawodów itp. Organizowanie obejmuje wszelkie czynności mające na celu sprawne i zgodne z obowiązującymi w danej dyscyplinie sportu przeprowadzenie współzawodnictwa.
Do zakresu obowiązków sędziów, jako organizatorów należało m.in. sprawdzenie przed meczem stanu boiska, strojów zawodników oraz dokumentów na podstawie, których poszczególni zawodnicy byli dopuszczeni do gry. Zgodnie z pkt. II podpunkt 3 lit. c Wytycznych Dla Obserwatora Do Przeprowadzenia Egzaminu Praktycznego Sędziów Piłki Nożnej wydanych przez Polski Związek Piłki Nożnej i obowiązujących od sezonu 2003/2004 – do obowiązków Obserwatora PZPN należało: „udzielanie pomocy – służenie radą – sędziom w sprawach związanych w sprawach związanych z przygotowaniem i przystąpieniem do zawodów (stroje drużyn i własne, stan boiska, …itp.)”
Ze względu na wyżej przytoczony zakres obowiązków, sędziego i obserwatora PZPN również uznać należy za osoby biorące udział w organizowaniu profesjonalnych zawodów sportowych.
Mając na uwadze przedstawioną wyżej wykładnie przepisów art. 296b § 1 kk stwierdzić należy, iż wszystkie osoby wskazane w akcie oskarżenia, jako sprawcy przestępstwa z art. 296b § 1 kk spełniają kryteria definiujące zakres podmiotowy tego przepisu.
Korupcja w Arce Gdynia - czytaj więcej
ZNAMIĘ PRZYJĘCIA KORZYŚCI MAJĄTKOWEJ LUB OSOBISTEJ BĄDŹ JEJ OBIETNICY W ZAMIAN ZA NIEUCZCIWE ZACHOWANIE MOGĄCE MIEĆ WPŁYW NA WYNIK TYCH ZAWODÓW
Uczestnicy i obserwatorzy niniejszego procesu nie mają wątpliwości, że ocena wypełnienia przez sprawców powyższych zachowań może być jednym z głównych argumentów i przyjętej linii obrony. Wskazują na to wyjaśnienia części oskarżonych wskazujących, że nie sędziowali nieuczciwie, że sędziowali „trawę”, że dostali pieniądze za uczciwość.
Na wstępie należy stwierdzić, że „nieuczciwe” zachowanie mogące mieć wpływ na wynik profesjonalnych zawodów sportowych, to zachowanie sprzeczne z obowiązującymi zasadami współzawodnictwa w sporcie, określonymi zarówno przez przepisy ustawowe, akty prawne niższego rządu, regulacje przyjmowane przez polskie związki sportowe, wynikające z powszechnie przyjmowanych reguł uprawiania sportu, w tym zasady Fair play, a także naruszające powszechnie akceptowane zasady etyki (stanowiska Piotra Kardasa – komentarz do art. 278-363 kk Kodeks Karny pod redakcją A. Zolla, Cześć szczególna Tom III, Warszawa 2008. Wydanie III, podobnie R. Zawłocki, A. Wąsek, O. Górniok - kodeks karny cześć szczególna komentarz, Warszawa 2006, t. II.
Przez długi czas wydawało się, że argumentacja dotycząca tego znamienia i zawartych w tym zakresie sformułowań, a zwłaszcza odpowiedzi na pytanie, czy warunkiem odpowiedzialności karnej z art. 296b§1 kk jest to, aby osoba przyjmująca łapówkę za nieuczciwe zachowanie mogące mieć wpływa na wynik profesjonalnych zawodów sportowych, rzeczywiście zrealizowała swoje zobowiązanie nieuczciwego zachowania i aby zachowanie to przyniosło skutek w postaci wypaczenia wyniku zawodów sportowych będzie mogła być rozstrzygana jedynie przez pryzmat doktryny i zajmowanych przez teoretyków stanowisk w tej kwestii.
Możliwe jest jednak w chwili obecnej podparcie się autorytetem wyroku sądowego w tym wypadku uzasadnieniem wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 05 listopada 2008 roku – sygn. II AKa 262/08 dotyczącej sprawy oskarżonych zawodników Polaru Wrocław. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu na karcie 42 uzasadnienia wyroku wskazał, że „znamiona przestępstwa z art. 296b§1 kk zostają wyczerpane, gdy organizator lub uczestnik profesjonalnych zawodów sportowych przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą, lub obietnicę takiej korzyści, w zamian za nieuczciwe zachowanie, mogące mieć wpływ na wynik tych zawodów, nawet wówczas, gdy nie podjął żadnych działań zmierzających do wypaczenia wyniku zawodów. Dla bytu przestępstwa wystarczy, bowiem przyjęcie przez sprawcę gotowości do nieuczciwego zachowania mającego na celu wypaczenie wyniku zawodów.”
Stanowisko Sądu w tym zakresie podparte jest licznymi argumentami doktryny w przeważającej części akceptujące taki pogląd.
Przestępstwo określone w art. 296b § 1 kk jest przestępstwem formalnym i jest dokonane z chwilą przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy w zamian za nieuczciwe zachowania mogące mieć wpływ na wynik profesjonalnych zawodów sportowych. Dla wypełnienia znamion tego czynu zabronionego nie jest wymagane, aby osoba przyjmująca korzyść majątkową lub osobistą albo ich obietnicę wypełniła czynności stanowiące ekwiwalent tych korzyści.
Przepis art. 296b § 1 k.k. nie wymaga dla dokonania wypełnienia przez osobę przyjmującą korzyść majątkową lub osobistą albo ich obietnice czynności stanowiących ekwiwalent tych korzyści. Realizacja znamion w formie dokonania następuje, bowiem w przypadku analizowanego typu czynu zabronionego w chwili przyjęcia przez sprawcę korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy w zamian za określone zachowanie. Innymi słowy, konstrukcja znamion korupcji biernej w sporcie profesjonalnym zakłada intencjonalny związek między wręczeniem korzyści lub jej obietnicy a określonym, szkodliwym z punktu widzenia zasad rywalizacji sportowej, nieuczciwym zachowaniem mogącym mieć wpływ na wynik zawodów, które nie musi jednak zostać rzeczywiście zrealizowane
Ustawodawca wprowadza jedynie wymóg istnienia związku między przyjęciem korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy a określonymi czynnościami ekwiwalentnymi. Zarazem jednak znamiona art. 296b § 1 k.k. nie zawierają warunku rzeczywistego wpływu przez sprawcę korupcji biernej w sporcie profesjonalnym na wynik zawodów. Przestępstwo określone w art. 296b § 1 k.k. jest dokonane w chwili przyjęcia przez sprawcę korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy w zamian za określone przyszłe zachowanie. Wypełnienie tego zachowania, a więc zrealizowanie zachowań nieuczciwych oraz wywołanie konsekwencji określonej w art. 296b § 1 k.k. nie jest konieczne dla dokonania omawianego przestępstwa.
Komentarz do art.296(b) kodeksu karnego (Dz.U.97.88.553), [w:] A. Zoll (red.), A. Barczak-Oplustil, G. Bogdan, Z. Ćwiąkalski, M. Dąbrowska-Kardas, P. Kardas, J. Majewski, J. Raglewski, M. Rodzynkiewicz, M. Szewczyk, W. Wróbel, Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k.k., Zakamycze, 2006, wyd. II.
Podobne stanowisko przedstawił Robert Zawłocki, stwierdzając, że ustawa nie ustanawia "swoistego warunku karalności w postaci konieczności wykazania, iż sprawca tego czynu rzeczywiście i obiektywnie mógł zmienić wynik zawodów. Domniemanie, co do takich możliwości opera się na specjalnym statusie sprawcy tego przestępstwa (…) Rozważane przestępstwo jest popełnione już w chwili, gdy sprawca zaakceptował zastosowanie rozwiązania niezgodnego z regułami zawodów, bez konieczności zastosowania tego rozwiązania oraz jego rzeczywistych konsekwencji (np. zmiany wyniku).
Szczególne znaczenie przyjętej łapówki dotyczy nieuczciwego zachowania sprawcy, które może, lecz nie musi wystąpić w rzeczywistości. Rozważana przesłanka (przedmiotowa okoliczność modalna) zostaje spełniona w chwili przyjęcia łapówki, bez względu na późniejsze zachowanie sprawcy. Istotne jest tutaj, aby sprawca, w chwili przyjmowania łapówki rozumiał i akceptował jej znaczenie". (.R. Zawłocki, A. Wąsek, O. Górniok, W. Kozielewicz, E. Pływaczewski, B. Kunicka-Michalska, R. Zawłocki, B. Michalski, J. Skorupka – Kodeks karny. Cześć szczególna. Komentarz, Warszawa 2006, t. II s. 1221-1222).
Mając na uwadze scharakteryzowany wyżej materiał dowodowy, ustalony na jego podstawie stan faktyczny oraz obowiązującą w doktrynie wykładnię przepisów art. 296b kk, uznać należy, iż wszyscy oskarżeni o korupcję bierną (sędziowie i obserwator) swoim zachowaniem wyczerpali w pełni znamiona zarzucanych im czynów. Ujawniony i odkodowany na podstawie zebranego materiału dowodowego sposób działania sprawców ( w szczególności zeznania wcześniej ukaranych członków zorganizowanej grupy przestępczej Wojciecha W., Wiesława K., sędziów i obserwatorów przyjmujących propozycje i korzyści majątkowe od przedstawicieli klubu Arka Gdynia, ujawniony system komunikowania się, przepływu informacji) wskazują, że mechanizm działania był ukierunkowany na skuteczne złożenie propozycji korupcyjnej sędziemu bądź obserwatorowi, w szczególności za pośrednictwem osoby gwarantującej rzetelność obu stron z wywiązania się ze zobowiązań, dorozumianą akceptację przyjęcia tej propozycji przez sędziów i obserwatorów, potwierdzenie działaczom klubu gotowości przyjęcia korzyści majątkowej i przekazanie/przyjęcie tych korzyści w przypadku uzyskania korzystnego wyniku sportowego".
Reklamy,
które widzicie od jakiegoś czasu na blogu nie sprawiają, że zarabiam
jakieś duże pieniądze. Są to jednak pieniądze, które pozwalają opłacić
rozmowy telefoniczne lub bilety na pociąg, gdy zdobywam newsy na bloga.
Jeżeli więc czytasz moje artykuły - na pewno warto kliknąć!
